Мисолҳои истифодаи изофат.

Вай сад метри мураббаъ замин дорад.

Сад метри мураббаи заминашро гирифтанд.

Кай замони гузаштаи дурро истифода барем?

Соли гузашта Шумо гуфта будед, ки Иптернети бесим доред, ҳозир ҳам доред? [вақт бисёр гузашт]

Медонам, Шумо аллакай гуфта будед. [такрори амал]

Се бор ба вай SMS фиристода будам! Ба вай боз занг занам? [такрори амале, ки ба якдигар монанд ҳастанд]

Вақте ки ман ба хона омадам, занам аллакай хӯроки шомро тайёр карда буд. [пеш аз як амал бо замони гузашта, дигар амал аллакай тамом шуд]

Боз

Ба вай бо́з занг занам? [„боз” = дуюм бор]

Ба вай боз за́нг занам? [„боз” = ба ғайр аз он чӣ, ки аллакай кардам]

зарбулмасал аз мақол чӣ фарқ дорад?

зарбулмасал арабӣ. Маънои маҷозӣ дорад. Has a metaphorical meaning.

мақол арабӣ. Маънои рост дорад. Has a direct meaning.

сотиқ [гуфтугӯӣ] / садяк [адабӣ] 100 м2-и замин.

метри мураббаъ м2

падида чизе, ки пайдо шуд.

ғанӣ бой

ғанимат бойгарӣ, чизи қадрнок.

ғанимат донистан Эҳтиром ва эҳтиёт кардани чизе, ки мумкин аз даст меравад. Қадр кардан.

обуна шудан To subscribe.

китоби бадеӣ Fiction book.

ангуштшумор Sth that you can count on one hand.

такия кардан To lean on, depend on (either physically or metaphorically).

29 июн 2009

vocab and sentences

меъёри расмӣ de jure standard
меъёри ғайрирасмӣ de facto standard
кулоҳ hat, head covering (only for a man's ~)
тоскулоҳ helmet

A third of Tajikistan's GDP is from migrant workers.:
Сеяки буҷаи Тоҷикистон аз пули онҳое, ки берун аз Тоҷикистон кор мекунанд, иборат аст.
Сеяки буҷаи Тоҷикистонро пули онҳое, ки берун аз Тоҷикистон кор мекунанд, ташкил медиҳад.
Сеяки буҷаи Тоҷикистон пули онҳое аст, ки берун аз Тоҷикистон кор мекунанд.

Онҳо бори аввал як меъёрро тарҳрезӣ карданд. They set a standard for the first time.

source #3, 17 дек 2008

Нигоҳ накарда, Новобаста аз он ки despite, e.g.:
Ба хунук будани ҳаво нигоҳ накарда, ...
Новобаста аз он ки ҳаво хунук аст ...
Духӯра ambiguous
Дурага hybrid, mixed blood
Ба дил нагиред! don't take it to heart
Ба иззати нафси касе расидан = касеро хафа кардан, to offend
Одами баднафс аст/нафси калон дорад = сер намешавад (ё аз хӯрок, ё аз рул)
Нафси бад балои ҷон ≈ Greed will result in disaster, a bit like Pride cometh before a fall.
Қаноат satisfied
хурофот superstition
офат: масалан офати табиӣ
ҳодисаи ногаҳонӣ: масалан ду мошин якдигарро задан.
ҷарӣ cliff (of a mountain)
парванда (-и ҷиноӣ) (criminal) case
шарҳ comment, explanation

сарчашма (source): #3, 19 ноя 2008

Ҷумлаҳои муракаби гуногун (random complex sentences)

Мана баъзе ҷумла ки ҷумлабандиашон аз ҷумлабандии англисӣ фарқ мекунад.

(дар поён [F1] -и „formality level 1”, яъне ҷумлаҳои гуфтагӯй нишон медиҳар)

Ин сагбачаро нигоҳ медоред ё мефурӯшед? Are you going to keep this dog or sell it?

Дар ин хел маслиҳат Шумо бояд ба дигар кас/тараф имконияти „не” гуфтанро диҳед! In this kind of discussion you have to give the other person/party the chance to say “no”!

Хонаамон нисбат ба солҳои дигар гармтар буд. (на гармтарин) Our house was the warmest of any year.

Дар зимистони соли 2007–8 хонаамон аз ҳар соли дигар гармтар буд.

Шумо ҳамаашро фурӯхтед? Have you sold all of them?

Шумо ҳамаи ҳашт китобро фурӯхтед? Have you sold all the books?

Шумо ҳамаи ҳашт чизро фурӯхтед? Have you sold all eight of them?

Шумо ҳашт чиза ҳамаша фурӯхтед? [F1] Have you sold all eight of them?

Ин аз он вобаста аст, ки дар кадом ноҳияи ин кишвар ҳастед. It depends which part of the country you're in.

Ман мехоҳам инро аз Англия фармоиш диҳам. I want to order this from England

Ман мехоҳам инро ба Шӯҳрат фармоиш диҳам. (на аз Шӯҳрат) I want to order this from Shuhrat ['s factory].

Фақат дар натиҷаи ба Худо тобеъ шудани халқ ин ҷамъият пеш меравад. It’s only through the submission of people to God that this nation will improve.

Дар бораи халқи одам пурсидан нозук аст. Ҷумлаҳои поён боодоб мешаванд.

Бемалол бошад, Шумо қисман рус ва қисман тоҷикед? If you're happy to say, are you part Tajik and part Russian?

Бемалол бошад, хуни Шумо омехта аст? If you're happy to say, are you of mixed blood? [this sounds ruder in English than in Tajik.]

Бемалол бошад, Шумо намояндаи ду миллат ҳастед? If you're happy to say, are you a mix of two nationalities?

сарчашма (source): #3, 19 ноя 2008

Баъзе луғоти гуногун (Some random vocabulary)

луғот vocabulary (pl. of луғат)
луғатҳо dictionaries
омил factor
таваккал кардан to risk
popular машҳур (there seems to be no word that distinguishes “famous” from “popular” – they really are the same word in Tajik)
пароканда spread out, evenly spread «Пароканда лашкар наояд ба кор,/Дусад марди ҷангӣ беҳ аз сад ҳазор.»
Ин марка кор намеояд This make is no good

сарчашма (source) #3, 05 ноя 2008

10 ҳиссаи нутқ (10 parts of speech):

1. исм (noun)
2. сифат (adjective)
3. шумора (number)
4. ҷонишин (pronoun)
5. феъл (verb)
6. зарф (adverb)
7. пеш/пасоянд (preposition/postposition)
8. пайвандак (conjunction)
9. ҳиссача (масалан «ҳа», «не», «мӣ») (exclamation)
10. нидо (масалан «ваҳ!», «эй») (exclamation)

сарчашма (source): #3, 29 окт 2008

Brief introduction to this blog: I intend to blog what I find out about Tajik vocabulary, range of meaning of words, grammar, usage, etc.

The postings are not going to be added in any logical order: I will just add information as I glean it, typically during my weekly language lesson.

I will specify sources, i.e. which person (typically a native speaker) gave me each piece of information, but in most cases I will do this with a number rather than the person’s initials. This is because of my first language teacher’s experience: when he put up a similar blog, he found that respondents were arguing with one another in their comments. In the end he took the blog down. By using numbers, I hope to make any discussions less personal!

Tajik text is in black, English in green.

Happy Tajik learning!

FL, 04 November 2008